-
Çıkarım Yapma Sanatı 103- Hafıza Sarayı
Hafıza Sarayı methodu, bilgiyi unutmamak için hâyal ederek hatırlama yöntemidir.
Belleğiniz sizin hard-diskinizdir. Gördüğünüz, duyduğunuz, hissettiğiniz kısaca tüm duyularınız bilinçce kabul edilir, bilinçaltında saklanmak üzere saklanır ama hiç silinmez sadece bastırılarak unutulur.
Bilinçaltınızda kotrol sahibi olabilmeniz gerekiyor. Buna Hafıza Sarayı kurarak başlayabilirsiniz.
Bunun için önce bilinçaltının nasıl işlediğine dair temel bilgilere sahip olmanız gerekir.
Zihin,saçma şeyleri daha çabuk hatırlamaya meyillidir. Bu yüzden Hafıza Sarayınız mantığınızın dışındadır, ne kadar çok saçmalarsanız o kadar iyidir.
Zihin olumsuza meyilli bir yapıdır: Araba sürerken kaldırıma çarpma dediğiniz de zihninizi kaldırıma çarpmaya yönlendirmiş olursunuz.
Bunda sözcüklerin de etkisi vardır. Şimdi bu cümleyi inceleyelim:
Araba sürerken kaldırıma çarp – ma.
Zihniniz, önce çarp mesajını aldı ve hızla işlerse öncelik olarak bunu hedef olarak gördü.
Doğru cümle ve yönlendirme şu şekilde olabilir:
Araba sürerken gözün sadece yolda olsun,kaldırımın olduğu yerlerde yola odaklan.
Zihni, 0 ve 1 ile çalışan sistemsel bir yazılım gibi düşünün. Dolayısıyla ya doğrudur ya yanlıştır, zihnin etik değerleri olmaz.
Yani, adam öldürmek ile kaldırıma çıkmak ikisi de istemediğiniz bir şey olduğundan zihin için ikisi de “-” puandır. Yaptığınızda size kötü hissettirir.
Temel bilgileri aldığımıza göre Hafıza Sarayı nasıl oluşturulur inceleyelim:
1.Gözlerinizi kapayın ve kendiniz için bir yer inşa edin: ev, otel,saray vs.
2. Zihninizde oluşturacağınız bu yer bilinçaltınızı kontrol edeceğiniz yerdir. Her şeyi mümkün olduğunca kendinize göre inşa edin.
3. Kalıplaşmış hareketler.
Her zaman aynı hareketlerle davranmak önemlidir. Eve girdiğiniz ayak, merdivenleri çıkma stiliniz,kapı açışınız vd. Hep aynı ritüelle olmalıdır.
4.Saçmalamak serbest.
Zihin saçma şeyleri daha zor unuttuğundan kütüphanenizdeki kitapların havada asılı kalmasında sorun yoktur. Mantık dışı kurgulayın.
Deneme Odası
Hafıza Sarayınızı güçlendirmek için ihtiyacınız olan tek şey hâyal gücü. İhiyacınız olan bir şey için hâyal etmek yeterli.
Başlangıç olarak herhangi bir odaya girin. Karşınızda bir masa, bir sandalye ve bir pencere olduğunu hâyal edin. Sandalyeye oturun, duvarda sarı renkte bir pano olduğunu düşünün. Havaya, uçan siyah renkte harfler kurgulayın. Bu harflerle “Benekli Sarı Sever” yazın. Harfleri hem zihninizde hem de bedeniniz ile panoya doğru yerleştirin.
Bu odaya başlangıç olarak, aralıklarla girin ve panoyu kontrol edin.
Kontrol Odası
Bu oda bilinçaltınızı kontrol edeceğiniz odadır. Dev bir bilgisayar ekranı, sandalye ve yanınızda bulunan kapağı kapalı uzunluğu bilinçaltınızın en derinine giden bir boru tünel düşünün. (Arzu halinde size has başka bir şey de kurgulayabilirsiniz, bir ekran olmak zorunda değil, size kalmış.)
Sizi sıkan bir olayı zihninizde görüntüleri tarayarak bulun, ekrana yansıtın ve izleyin. Bittikten sonra ekrandan elinizle anıyı çekin ve alın, bir kağıt gibi buruşturun, sağ elinizde özel yapım bir sandık düşünün, anıyı sandığa koyun, ağzını kapatın. Bilinçaltı kuyusuna göndermek üzere tünelin kapağını açın ve oraya atın, derine indiğini görüyorsunuz. Kutuyu inerken başınızla gerçek hayatta takip edin.
Tünel oldukça uzun,gideceği son yer, evinizin bahçesinin altında derin büyük bir karanlık. Sandık yoldayken tünelin içine ateş verin, her şeyi kül edin, yapışan küller için su gönderin, kalıntılar için hava akımı başlatın.
Evinizin bahçesinin altındaki derin büyük karanlık bu kuyuya kutudan düşen tek parça sadece izler. Bunların çukura ulaşamadan havada süzüldüğünü görün.
Bu hareket ağır gelmiş olabilir, gözlerinizi bu esnada açıp dinlenin ve tekrar Hafıza Sarayınıza girin.
Şimdi bir salon oluşturun. Salonda bir kütüphane hâyal edin. Boş bir defteri elinizle kendinize çağırın ve sayfalarını parmaklarınızla açın, herhangi bir anınızı yazın. Kapatın ve gönderin.
Belli aralıklarla salondaki deftere yazdıklarınızı girip kontrol edin.
5. Kış Bahçeleri
Bahçenize inin. Yolun sağında bir kış bahçesi var. Yetişen domatesleri görüyorsunuz. Domateslerin birini elinizle çağırın, üzerine herhangi bir anınızı yerleştirin küçük bir ekran gibi domateslerin üzerinde anının yansıdığını düşünün. Domatesi yerine geri gönderin.
6. Beyaz Oda
Öğreneceğiniz ve hatırlamanız gereken bir metini kodlamayı öğreneceğiz.
Beyaz bir odadasınız. öğreneceğiniz kelime: Allı pullu şeker.
Kelimeleri ayrı ayrı kodlayacaksınız. Her kelimeyi gözünüzün hizasına ellerinizle getirin.
Allı Pullu Şeker
Allı: Bu kelimeyi çağrıştıran makyaj malzemesini düşünün.
Pullu: PTT pulu düşünün.
Şeker: Beyaz şeker düşünün.
Kelime ve resimleri havada asılı düşünün el hareketleriyle yanyana koyun ve aynı hareketlerle bir düzene göre yerleştirin. Gözlerinizi açın.
Bu yazıda Hafıza sarayı methodunun temel prensiplerinden bahsettim ve bunlara örnek gösterdim. Temelini anladıktan sonra meşgul olarak kendinize özgü bir şekilde kendiniz ilerletmelisiniz.
Ne kadar çok meşgul olursanız o kadar çok kontrol etmeyi öğreneceksiniz.
-
Çıkarım Yapma Sanatı 102 – Bedenlerin Dili
Beden dili yalan söylemez..
Gözlem yaparken kimse size kendi hakkındaki gerçekleri -salt gerçekleri- pek tabii öylece söylemez.
Bu yüzden çıkarım yaparken kişinin beden ve zihni tercihlerinden sonra göreceğiniz ikinci şey beden dilidir. Bu konuda profesyonelleşmek zorundasınız. Tahmin edin nereden başlayacaksınız? Kendinizden 🙂
Elbette önce bu işin prensiplerini bilmelisiniz. Bunun için “Lie To Me” dizisini izleyerek başlayabilirsiniz.
“Lie To Me” dizisi, 20 seneye aşkın yılını insanlar üzerinde -özellikle ilkel kabileler- onların jest ve mimiklerini, makro-mikro ifadelerini araştırmaya adamış bilim insanı Paul Ekman ve ekibinin araştırma ve sonuçlarının diziye yansımış halidir. Oldukça verimli ve gerçekçidir.
Beden dili öğrenmenin en büyük dezavantajlarından biri de bir süre sonra her ifadeyi yakalama isteği uymak ve hemen sonuca bağlama güdüsüdür.
- Önce kendi beden dilinizi öğrenin.
- Bir jestin birden fazla mânaya gelebileceğini hatırlayın.
- Her çıkarım için bir pozitif bir de negatif halini de hesaba katın. Yani, çıkarımınız doğru bağlamda olabilir de olmayabilir de. Bir çıkarımı en az 2 delile bağlamak daha makul olanıdır.
Mesela, göz bebeği büyümesi korkudan da olabilir, cinsel uyarılmadan da. Sadeee göz bebeği büyümesinin olabilecek 5’e yakın olası sebebi var.
Bu yüzden kişini içinde bulunduğu ortamı ve yaşanmışları da bilmeniz gerekecek.
Gözlemleyin, izleyin ve dinleyin.
..göz bebeğinin büyüdüğünü fark ettiniz.
olası etmenler: korku, cinsel uyarılma, sevdiği birini görmüş -muhtemelen dost ya da aşk bağlamında- sempatik sistem devreye girmiş – bedenin kaç ya da savaş modu, göz bebekleri daha iyi görmek için büyür- keskin görme isteği -karanlık bir ortamda göz bebeği görüşünü keskinleştirmek için büyüyebilir.-
kişinin içinde bulunduğu durumlara göre olması pek az muhtemel etkenleri eleyelim:
karanlık bir ortamdan gelmemiş, gündüz vaktindeyiz, kaç ya da savaş modu aktif değil, terleme ve sık nefes alış-verişi olurdu, cinsel bir uyarılma için yeterli bilgi yok, ya sevdiği birini gördü ya da korktuğu birini.
Az önce biriyle mi buluştun?
Evet, Sevda ile görüştük.
Tanımıyorum, kız arkadaşın mı?
Aa, hayır -sol el, ensede tarafındaki saça dokunur- biz sadece arkadaşız.
Erkeklerde sol elin ense saç kısmına dokunması yalan imaresidir.
Yalan söylüyor? Hayır, beden ifadeleri yalan söylediğine inanacağı birine karşı da görülebilir bu endişeden kaynaklanır.
Bundan kuşku duyan biri mi?
Evet.
Başka delil ara.
Ondan bahsederken ki tavrına bak.
Hafif duygusal, romantik.
Yalan söylüyor. Sevdiği için gözü büyümüş.
Görüldüğü üzere beden dilinde de çıkarım vardır ve soru soruyu doğurabilir. Bu yüzden ilk sonuca hemen atlamak her zaman tehlikelidir. İyi bir analist, çıkarımına diğer etkenleri eledikten sonra mutlaka ikinci bir delili ekler. Çıkarımı gerçek zeminine oturtmanın yolu bulduğunuz kanıta ek bir kanıt daha sunabilmektir.
Böylece tutarlılık derecenizi arttırmış olursunuz.Aynı zamanda çıkarım yaparken ilk sonuca direkt dalarak yanılmamış olursunuz.
İyi bir çıkarım yapmanın formülü:
Gözlemle, yorumla, sebebe bağla, kanıt ekle, çıkarım yap.
Sıradaki yazı: Çıkarım Yapma Sanatı 103- Hafıza Sarayı
-
Çıkarım Yapma Sanatı 101 – Tercihler
“Bilgiye dayalı olmayan her düşünce kördür..”
Adını -izleyenler bilir- Sherlock Holmes BBC dizisinden sıkça duyduğumuz Çıkarım Yapma Sanatı, karşınızdakini gördüklerinize ve duyduklarınıza binâen onun tercihlerinden onu okuma; henüz o konuşmadan bunlara dayanarak onun hakkında birçok bilgiye ulaşma becerisidir.
Çıkarım Yapma Sanatı’nı birçok sebepten dolayı öğrenmek istiyor olabilirsiniz. Diziyi izlemişsinizdir, Sherlock gibi bu yetiye sahip olmak istiyor olabilirsiniz, zihninizi meşgul etmek ya da üstünlük kurmak gibi birçok sebepten bunu isteyebilirsiniz. Sizi burada uyaralım, dünya üzerinde her yetinin bir de bedeli vardır. Bunu öğrenirken kendinizle alakalı birçok şeyden feraget etmek, bedel ödemek durumunda kalabilirsiniz.
Ne demek istiyorum? Manipüle etmeyi bilen biri için karşısındaki insanı istediği gibi düşünmeye yönlendirebilmek aynı zamanda manipüle olmaya daha açık hale gelmek demektir. Çünkü evrende her şey zıddıyla kaimdir, bir ucu manipüle etmek olan bu okun diğer ucu mutlaka zıddıdır.
Çıkarım:
bu metini okuyan bazı kullanıcılar “sende ödedin o zaman?” diye sordular. –Bu çıkarımı nasıl yapıyorum? – olası tercihlerinizi tahmin ediyorum. Bunu da önceki tecrübelerime dayandırıyorum.
Hangi tecrübeler?
Bunu söylediğim kişilerin bana yönelttikleri aynı soru, bazı kişilerde aynı soruyu sorma güdüsünü uyandıracaktır çıkarımını oluşturan yaşanmışlık.
O yüzden;
bu sanatı her ne sebepten öğrenmek istiyorsanız, sizin için iyi bir amaçla olduğundan emin olmanızı öneririm.
Başlayalım.
Çıkarım Yapma Sanatı, temelde tümdengelim ile bilgiye dayandırma yöntemidir. Doğru bilgi, doğru eleme ve doğru eşleştirme ile yapılır.
Gözlenen çıkarımın doğru bağlama oturtulması için tek bir etken yerine olası birden fazla etkeni bulmak ve olası en gerçek veriyle eşleştirilmesi gerekir.
İlk gözlenen çıkarıma hemen öylece atlamak tehlikelidir.
Mesela, saçlarını platin rengine boyamış bir kadın gördüğünüzde aklınıza ilk gelen – Game of thrones hayranı saçlarını bu yüzden boyamış- çıkarımına hemen atlamak sizi salt doğruya götürmez. Olası tüm etkenleri bulmak ve elemek durumundasınız.
Olası diğer sebepler:
1.Diziyi hiç izlememiş olabilir. 2.Platin rengini arkadaşından veya hayranı olduğu bir sanatçıdan gördüğü için seçmiş olabilir. 3.Moda olduğu için yaptırmış olabilir. vs vs.
Kişi hakkında mümkün olduğunca ne kadar bilgi edinebilirseniz çıkarımlarınız o derece tutarlı olacaktır. Bunun için aynı zamanda gündemi ve dış dünyada gerçekleşenlere karşı da açık olmanız gerekir. Bulunduğunuz zaman dilimi içerisinde Platin rengi modaysa bu etken daha güçlüdür. Bu seferde sorulacak soru: karşımdaki modadan etkilenen, takip eden ve moda olduğu için saçını boyayabilecek biri mi?
Yani Çıkarım Yapma Sanatı, karşınızdakine, eşyasına ve kendinize bol bol soru sordurmayı gerektirir, soru soruyu doğurabilir.
Çıkarım yapmadan önce inanmanız gereken felsefe her şeyin bir nedene bağlı olduğu determinist anlayışıdır. Yani karşınızdakinden alacağınız “öylesine saçımı boyattım, sebebi yok.” sizin için geçerli bir açıklama değildir, her şeyin, her seçimin mutlaka bir sebebi vardır.
Tesadüfler hakkında ne deriz? Evren nadiren tembellik yapar..
Sherlock Holmes BBCBu yüzden ilk önce gerçek insan ve olaylardan / durumlardan olabildiğince neden-sonuç ilişkisine dayalı bilgi edinmelisiniz. Çıkarım Yapma Sanatı, sürekli soran bir dil ve sürekli düşünen bir kalp ile mümkündür. Bu bilim, bir farkında olma sanatıdır.
Karşınızdakine şöyle bir bakıp onun hakkında söylemediği, belki gizlediği, bilinçaltı gerçeklerini anlayabilmek zor bir iştir. Bu sebeple çıkarımlarınızın sağlam bir temele oturması gerekir. Bu yüzden önce kendinize yönelik farkındalığınızı arttırmanız gerekiyor. Evet, önce kendi üzerinizde çıkarım yapmayı öğrenmelisiniz. Yani kendi kendinizin Sherlock Holmes’u olacaksınız.
Hissettikleriniz, neyi-niye söylediğiniz, kastettiğiniz, neyi- niye yaptığınız, niye giydiğiniz, o durumda neden böyle düşündüğünüz.. Yani karşınızdakine çözmek için zihninize sorabileceğiniz her soruyu önce kendinize sormalısınız.
Bu bir bilgiye dayandırma sanatı ise önce kendinizden başlayarak temelde doğru dayandırma için kendinize bilgi ve tecrübe sağlayacaksınız. Sonrasında bağlamlarınızı insanlar üzerinde gerçek zemine oturtmaya başlayabilirsiniz.
Bitirirken:
Başta ne kadar çok yanılıyorsanız doğru çıkarım yapmaya o kadar çok yaklaşıyorsunuz demektir.
Sıradaki yazı: Çıkarım Yapma Sanatı 102- Bedenlerin Dili
Hakkımda
Psikoanalist. İnsan ve toplum psikolojisi ile ilgilenen bir Toplum Mühendisi.
Beraat Köstekçi Blog 
Yorum bırakın